Deze l is gearceerd.
Op deze site kun je outlineletters downloaden/printen, je kunt letterkaarten in outline maken, en je kunt zelfs hele woorden in outline zetten. In dit artikel lees je over de volgende 10 nuttige dingen die je met outlineletters kunt doen:
Outlineletters zijn heel geschikt om goed te leren kleuren (in kleine rondjes). Er zijn geen grote vlakken die aanmoedigen tot het maken van lange, slordige strepen. Er is relatief veel rand waar niet overheen gekleurd mag worden.Mijn ideeën over het nut van kleuren en arceren, en over wat daar geschikte materialen voor zijn, is grotendeels afkomstig van de Stichting Schriftontwikkeling.
Outlineletters zijn ook geschikt om te oefenen met arceren. Arceren is het plaatsen van lijntjes (met pen, niet met kleurpotlood) op een constante afstand van elkaar. Letters zijn geschikt hiervoor omdat de afstand tussen de twee randen vrij constant is. Het is belangrijk om de letter daarbij steeds te draaien, zodat het arceren steeds met een buig-strek-beweging van de vingers wordt gedaan (en niet met een zijwaartse beweging vanuit de pols).
Leerlingen kunnen de 3 zones elk een andere kleur geven: de rompzone, de bovenluszone, en de onderluszone.Terminologie voor zones afkomstig van de Stichting Schriftontwikkeling. Op deze manier ontstaat bewustzijn over welke letters welke zones gebruiken. Je kunt het inkleuren van zones niet alleen met losse letters doen, maar ook met letterkaarten, of met outlinewoorden (die je kunt maken met de Schrijfwerkbladen-app).
Bij het inkleuren of arceren per zone kun je overwegen om de liniatuur weg te laten en deze door de leerling zelf te laten aanbrengen (met potlood en liniaal).
Je kunt grote (A4) outlineletters door de leerlingen laten overtrekken met de vinger tijdens de instructie over de route. Dat is veel effectiever dan “luchtschrijven”Voor kritiek op de activiteit “luchtschrijven”, zie het filmpje Ben Hamerling - Mythes in het handschrift onderwijs (vanaf 16m40s).. Je kunt ook kleinere exemplaren laten overtrekken met de achterkant van een pen.
Van een outlineletter kun je eenvoudig een stoplichtletter maken. Nog beter is als de leerlingen zelf de stoplichtmarkeringen aanbrengen als verwerking na de instructie. Alleen als leerlingen zelf een stoplichtletter gemaakt hebben, kun je er zeker van zijn dat ze de informatie in een stoplichtletter ook kunnen “aflezen”.
Standaard heeft een stoplichtletter alleen grote stippen bij start-, eind- en keerpunten. Ik voeg een spoor van kleine stippeltes toe. Dat geeft meer inzicht in de te volgen route, en maakt bovendien zichtbaar waar de halen elkaar overlappen (je ziet dan twee kleuren stippeltjes door elkaar). Het stippeltjesspoor maakt het markeren van het eindpunt overbodig.
Als je op internet zoekt naar stoplichtletters, kom je slechte voorbeelden tegen. In bovenstaande afbeelding zijn de oranje punten bij de ‘c’ en de ‘e’ volstrekt overbodig. Deze oranje punten staan op een willekeurige plek midden in een doorgaande haal. Het zijn geen keerpunten van de letter. Keerpunten zijn plekken waar de pen omkeert van richting (bijvoorbeeld bovenaan de stok van de letter ‘d’) en tevens plekken waar de pen een scherpe hoek maakt (bijvoorbeeld bovenaan de ‘i’, als je hem schrijft met een aanhaaltje of als je hem verbindt vanaf een andere letter). De keerpunten zijn de enige punten waar de pen eventjes tot stilstand komt. Voor beginners zijn keerpunten bovendien de plekken waar even nagedacht wordt over het volgende stukje van de letter.
Overbodige punten in een stoplichtletter zijn schadelijk! Ten eerste kan de leerling denken dat hij moet stoppen op dat punt. Ten tweede zal de leerling door de aanwezigheid van zulke punten minder ver vooruit denken: bij de groene stip zal hij alleen nadenken over de route tot aan die oranje stip.
Een op- en neeranalyseDe op- en neeranalyse is afkomstig van de Stichting Schriftontwikkeling. is net als het maken van een stoplichtletter een goede verwerkingsactiviteit. Je kunt eraan zien of een leerling de route goed begrepen heeft. Als geheugensteuntje is een op- en neeranalyse wat minder geschikt: hij is niet zo makkelijk af te lezen als een stoplichtmarkering. Door bij elk keerpunt van kleur te lezen, wordt het aflezen makkelijker.
Een op- en neeranalyse geeft inzicht in overlappende delen van een letter, en geeft daarnaast inzicht in het verschil tussen op- en neerhalen. Dit is nuttig omdat alle rechte neerhalen evenwijdig aan elkaar zijn.
Bij een op- en neeranalyse moet dezelfde route gevolgd worden als bij het schrijven van de letter. Het is niet de bedoeling om eerst alle ophalen te doen en pas daarna alle neerhalen; het is de bedoeling om te schakelen tussen ophalen en neerhalen in dezelfde volgorde als bij het schrijven van de letter.
In de meeste schrijfmethodes moeten kinderen grijze letters en woorden overtrekken. Als ze ongeveer het grijs raken met hun pen, zijn ze vaak al heel tevreden. Als je werkbladen maakt met de Schrijfwerkbladen-app, kies dan eens voor outline in plaats van grijs. Daag leerlingen uit om bij het overtrekken de randen van de outline niet te raken. Wie kan het beste precies midden tussen de randen blijven?
Feedback waar een leerling niets mee hoeft te doen, is zinloos. Print een stapel outlineletters met lege regel, dan heb je altijd materiaal klaarliggen om feedback te geven waar de leerling iets mee moet doen. Op de lege regel schrijf je een letterstripDe letterstrip is - onder de naam letterfilm - afkomstig van de Stichting Schriftontwikkeling.. Leg van te voren uit wat je verwacht dat leerlingen doen als ze een feedbackbriefje krijgen: de letterstrip bestuderen, de outlineletter overtrekken met de achterkant van de pen, een stoplichtmarkering aanbrengen in de outlineletter, en pas als laatste de letters van de letterstrip overtrekken en het ontbrekende deel aanvullen.
Je kunt alle rechte neerhalen laten verlengen met potlood en liniaal, om zo de leerlingen te laten ervaren dat deze evenwijdig zijn.De evenwijdigheid van rechte neerhalen is één van de handschriftcriteria van de Stichting Schriftontwikkeling.
Of je kunt juist alle rechte verbindingen tussen letters laten verlengen met potlood en liniaal, om zo de leerlingen te laten ervaren dat deze juist niet evenwijdig zijn.
Bij beide activiteiten kun je de leerlingen eerst alle rechte stukken laten identificeren door inkleuren, of je kunt ze alle neerhalen laten identificeren dmv een op- en neeranalyse.
