Materialen Schrijfvoorwaarden
Op deze pagina diverse materialen voor de ontwikkeling van schrijfvoorwaarden.
Trajecten
traject met kruisingen en keerpunten
traject met kruisingen, zonder keerpunten
De trajecten met kruisingen - zonder keerpunten - dienen om te leren het logisch vervolg van een lijnstuk te zien. Het is niet de bedoeling om de kortste route te nemen. Scherpe bochten moeten vermeden worden, en er is maar één route goed.
De trajecten met keerpunten zijn een flinke stap moeilijker dan die met alleen maar kruisingen. Hierover schrijven Scholten en Hamerling in Schriftkennis:
In sommige lettertrajecten wordt gebruik gemaakt van draairichtingsverandereing en het omkeren en over dezelfde lijn doorbewegen (kerende streek). Kinderen doorzien dit heel vaak niet.
Daardoor komen ze tot een verkeerde vormgeving. Het jonge kind moet daarom vooraf kunnen oefenen in dit verschijnsel. Dit kan met behulp van trajecten waarbij de lijn stopt en keert. Een goede oefening is in dat geval het leren kleuren van lijndelen tot aan de stop en het verder kleuren met een andere kleur gedeeltelijk over het eerder afgelegde trajectdeel heen.
Download
Kleurplaten voor kleuren en arceren
Kleurplaat (boven) en een uitwerking (beneden) met kleurverloop en arceren.
Deze verzameling van 24 kleurplaten bestaat vooral uit abstracte of geometrische patronen. De kleurplaten kunnen afgedrukt worden met 6 of 12 per (A4) pagina. Met kleine kleurplaten voorkomen we dat leerlingen slordig gaan werken of ontmoedigd raken. Het is het beste om de kleurplaten los van elkaar te knippen. De kleurplaat moet door de niet-dominante hand dichtbij de penpunt worden vastgehouden, en kan bovendien makkelijker gedraaid worden (want handig is bij arceren).
Bij kleuren kunnen we de moeilijkheid en/of eisen als volgt opbouwen:
- Vanaf het begin moet er met kleine, ronddraaiende bewegingen worden gekleurd, en tevens dat er binnen de lijntjes gekleurd wordt en dat er “dekkend” gekleurd wordt (er mogen geen witte vlekken overblijven). Met dikke lijnen en afgeronde hoeken maken we in eerste instantie nog relatief makkelijk om binnen de lijntjes te blijven.
- Met dunnere lijnen en scherpe hoeken wordt het moeilijker om binnen de lijntjes te blijven en de hoeken goed dekkend te kleuren.
- Als het dekkend kleuren beheerst wordt, kunnen we leerlingen vragen om sommige vlakken donker en andere vlakken licht te kleuren. Voor donker kleuren moet het kleurpotlood meer rechtop gehouden worden, voor licht kleuren juist meer schuin.
- Tenslotte kunnen we leerlingen vragen om binnen één vlak een geleidelijk kleurverloop van donker naar licht aan te brengen. Bijvoorbeeld scherpe hoeken het donkerst en stompe hoeken het lichtst (waarbij we natuurlijk een voorbeeld laten zien!). Bij een bloem- of wielfiguur kunnen we de centrumkant van elk vlak het donkerst maken en de “buitenkant” het lichtst.
Arceren is het plaatsen van evenwijdige streepjes (of later eventueel golfjes of andere patronen) of gelijkmatige afstand van elkaar. Arceren is een nuttige voorbereiding op het schrijven wanneer de streepjes niet te lang hoeven zijn (zodat ze met een buig- en strekbeweging van de vingers gemaakt worden en niet door de pols of schouder). Langwerpige vlakken met een breedte van maximaal 1 cm lenen zich daarom het meest voor arceren. Bij arceren moet het papier zodanig gedraaid worden dat de streepjes handig met een buig- en strekbeweging geplaatst kunnen worden. Het doel van arceren is niet alleen rechte of evenwijdige streepjes, maar ook het nauwkeurig beginnen en eindigen van elk streepje op de lijn. De moeilijkheid kan worden verlaagd door kleurplaten met dikke lijnen te gebruiken. Kleurpotloden zijn niet geschikt voor arceren. Gebruik vulpotlood of (gekleurde) pennen.
In het PDF-bestand vind je 24 kleine kleurplaten:
- 6 kleurplaten met dikke lijnen en afgeronde hoeken.
- 4 kleurplaten met dunne lijnen en scherpe hoeken.
- 14 kleurplaten met dunne lijnen, scherpe hoeken en met (deels) langgerekte vlakken die geschikt zijn voor arceren.
Download
Uitwerkingen
Ingekleurde voorbeelden van enkele van de kleurplaten: (klik op de afbeeldingen voor een grotere versie)
Dikke lijnen maken het makkelijk om binnen de lijntjes te kleuren.
Bij dunne lijnen en scherpe hoeken is meer nauwkeurigheid vereist bij het inkleuren.
Een andere mogelijkheid bij dezelfde kleurplaat is om overlappend te kleuren. Er ontstaan dan mengkleuren.
Een opdracht bij isometrische kubussen kan zijn: gebruik één kleurpotlood per kubus; kleur de bovenkant het lichts en de linkerkant het donkerst.
Langgerekte vlakken kunnen gebruikt worden bij de eerste oefeningen met kleurverloop binnen één vlak.
Bij het arceren moet deze tekening voortdurend gedraaid worden. De driehoeken zijn gekleurd met kleurverloop: donker aan de centrumkant, licht aan de buitenkant.
De driehoeken zijn gekleurd met kleurverloop: donker in de punten, licht in het midden. De langgerekte vlakken zijn gearceerd.
